Skip to Content

पोल्ट्री फार्म नष्ट करणारे आजार

Marek's   Disease
8 December 2025 by
Shriganesh Sathe
| 1 Comment
1]कुक्कुटपालन उद्योगात आजार हा एक मोठा धोका आहे. 
2] एका संसर्गित पक्ष्यामुळे संपूर्ण शेती धोक्यात येऊ शकते. 
3] एकदा आजार कळपात शिरला की, तो थांबवणे कठीण होते. शेतकऱ्यांचे आठवडे किंवा महिने केलेले कष्ट एका रात्रीत वाया जाऊ शकतात.
आजार वेगवेगळे असू शकतात. मी तुम्हाला असे आजार सांगेन जे पोल्ट्री व्यवसाय उद्ध्वस्त करतात आणि अनेक लोकांना दिवाळखोर बनवतात.

Marecs Dieaseas : (मारेकस्स)

                                                हा आजार खूप गुंतागुंतीचा आहे; तो हॅचरीद्वारे पसरतो. त्यामुळे लहान पिल्लांसाठी लसीकरण आवश्यक आहे. लस पिल्लांच्या मानेवर द्यावी लागते.

मरैक्स रोग म्हणजे काय?

  • हा कोंबड्यांमध्ये होणारा एक व्हायरल आजार आहे.

  • हर्पिज व्हायरस मुळे हा आजार होतो.

  • प्रामुख्याने लहान वयाच्या पिल्लांना (६ ते २५ आठवडे) हा जास्त होतो.

लक्षणे :
  • पायांचा लकवा – एक पाय पुढे आणि दुसरा मागे असे पडते.

  • अचानक दिसणे कमी होणे – डोळ्यांचा रंग फिकट/ग्रे होणे.

  • वजन कमी होणे, खाते कमी.

  • शरीरात गाठी / ट्यूमर तयार होणे (अंतर्गत अवयवांवर)

  • पिसे फाटणे, शरीर कमकुवत दिसणे.

  • अचानक मृत्यू

आजाराचे परिणाम

  • पिल्लांची उत्पादकता कमी होते.

  • अनेक पिल्ले मरतात, त्यामुळे आर्थिक नुकसान.

  • संपूर्ण कुक्कुटपालन व्यवसायावर वाईट परिणाम.

प्रतिबंध (Prevention)

  • नवजात पिल्लांना पहिल्या दिवशी लस देणे अत्यंत गरजेचे.

  • शेड स्वच्छ, कोरडी ठेवावी.

  • वेगवेगळ्या वयोगटातील पक्षी एकत्र ठेवू नयेत.

  • व्हेंटिलेशन योग्य ठेवावे.

उपचार

  • ❌ या आजारावर पूर्ण उपचार उपलब्ध नाहीत.

  • फक्त लसीकरण व स्वच्छतेने हा आजार थांबवता येतो.

Summery

                       मरैक्स रोग – सारांश

मरैक्स रोग हा कोंबड्यांमध्ये होणारा अत्यंत धोकादायक व्हायरल आजार आहे. हा हर्पिज व्हायरसमुळे होतो आणि विशेषतः ६ ते २५ आठवड्यांच्या पिल्लांना जास्त होतो. हा आजार शेडमधील धूळ, पिसे व हवेद्वारे अतिशय वेगाने पसरतो. एकदा आजार कळपात शिरल्यास त्यावर नियंत्रण ठेवणे अवघड होते आणि शेतकऱ्यांचे मोठे आर्थिक नुकसान होते.

मुख्य लक्षणांमध्ये पायांचा लकवा, दृष्टी कमी होणे, वजन घटणे, शरीरात ट्यूमर तयार होणे, आणि अचानक मृत्यू यांचा समावेश होतो. या आजारावर पूर्ण उपचार उपलब्ध नाहीत, त्यामुळे पहिल्या दिवशी पिल्लांना लसीकरण करणे, शेड स्वच्छ ठेवणे आणि वेगवेगळ्या वयाचे कोंबडे वेगळे ठेवणे हेच प्रभावी प्रतिबंधक उपाय आहेत.

मरैक्स रोगामुळे उत्पादकता कमी होते, आणि अनेक शेतकऱ्यांचा संपूर्ण पोल्ट्री व्यवसाय नष्ट होण्याचा धोका वाढतो. त्यामुळे या आजाराविषयी जागरूकता आणि प्रतिबंध हेच कुक्कुटपालन उद्योगाचे संरक्षण आहे.






Shriganesh Sathe 8 December 2025
Share this post
Archive
Sign in to leave a comment
आधुनिक कुक्कुटपालन व्यवस्थापन: कोंबडी पिल्लांचे पोषण, संगोपन आणि शाश्वत विकास यावर एक सर्वसमावेशक संशोधनात्मक अहवाल